Xuất Khẩu Trung Quốc Giảm

Số liệu vừa được công bố cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 7 giảm 14,5%, trong khi nhập khẩu giảm 12,4% so với cùng kỳ năm 2022. Cả 2 thông số này đều giảm mạnh hơn so với dự báo của các nhà phân tích.

Giá cá tra xuất khẩu sang Trung Quốc sụt giảm trong năm 2023

Asean Times - 23/10/2023 11:15:05 SA

Từ đầu năm 2023 đến hết tháng 9, giá cá tra trung bình xuất khẩu sang Trung Quốc liên tục có mức giá thấp hơn so với cùng kỳ năm trước, trong đó tháng 7 và 9 là hai tháng có mức thấp nhất với lần lượt 2,09 và 2,1 USD/kg.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 9/2023 xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc & Hong Kong đạt 56 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ hai trong năm 2023 (sau tháng 2) kim ngạch xuất khẩu cá tra sang thị trường này ghi nhận tăng trưởng dương.

Quý 3/2023, xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang Trung Quốc & Hong Kong đạt 153 triệu USD, giảm 5% so với cùng kỳ năm trước. Dù vậy, giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Trung Quốc quý này so với quý 1 và 2/2023 đều ghi nhận tăng trưởng dương với lần lượt là +7% và +11%. VASEP cho rằng, trong bối cảnh biến động thế giới, lạm phát, chiến tranh, đây cũng được coi là 1 trong những tín hiệu tích cực từ thị trường.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc & Hong Kong đạt 434 triệu USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm trước.

Theo VASEP, người tiêu dùng Trung Quốc & Hong Kong rất ưa thích những món ăn chế biến từ sản phẩm cá tra phile, cắt khúc đông lạnh HS0304 của Việt Nam. 9 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu cá tra phile, cắt khúc đông lạnh HS0304 sang thị trường này đạt 290 triệu USD, giảm 34% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 66,9% tỷ trọng.

Đứng sau là sản phẩm cá tra tươi/đông lạnh/ khô nguyên con, cắt khúc (trừ cá thuộc mã 0304) chiếm 33% tỷ trọng và đạt kim ngạch 143 triệu USD. Trung Quốc & Hong Kong gần như không tiêu thụ các sản phẩm cá tra chế biến giá trị gia tăng thuộc mã HS16 khi tỷ trọng xuất khẩu mặt hàng này chỉ chiếm 0,1% tỷ trọng.

Về giá, tính chung 9 tháng đầu năm 2023, giá cá tra trung bình xuất khẩu sang Trung Quốc dao động từ 2,11 USD/kg – 2,29 USD/kg, giảm 14% so với cùng kỳ năm trước. Tháng 7 và 9 là hai tháng có mức thấp nhất với lần lượt 2,09 USD/kg và 2,1 USD/kg..

VASEP thông tin, 9 tháng đầu năm 2023, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 5,2% so với cùng kỳ năm trước. Chi tiêu tiêu dùng của thị trường này cũng đang ở mức vững chắc. Doanh số bán lẻ tăng 5,5% trong tháng 9/2023, và có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong 4 tháng qua.

Các chỉ số kinh tế tích cực từ thị trường Trung Quốc kì vọng sẽ là những dấu hiệu phục hồi cho xuất khẩu cá tra Việt Nam sang quốc gia đông dân nhất thế giới này.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2021 dịch Covid-19 bùng phát mạnh ở các tỉnh thành phía nam. Trong quý 3, các quy định phòng chống dịch khắt khe khiến hầu hết các nhà máy chế biến thủy sản chỉ duy trì được 30 - 50% sản xuất. Xuất khẩu thủy sản các tháng quý 3 giảm 25 - 30% so với cùng kỳ năm 2020. Cuối năm ngành thủy sản có cú lội ngược dòng cán đích 8,9 tỉ USD. Trong đó, xuất khẩu tôm mang về gần 3,9 tỉ USD, tăng 4%, cá tra tăng tốc mạnh 2 tháng cuối năm cán đích với trên 1,6 tỉ USD, tăng 8,4%, xuất khẩu các mặt hàng hải sản đạt 3,4 tỉ USD, tăng 7%.

Xuất khẩu thủy sản sang thị trường Mỹ đạt kỷ lục 2 tỉ USD, tăng 27% so với năm 2020, chiếm 23% tổng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Ngoài ra, xuất khẩu sang nhiều thị trường tăng trưởng vượt trội: EU tăng 12%, xuất khẩu sang Hàn Quốc tăng 6%, một số nước trong khối hiệp định CPTPP như Úc tăng 16%, Mexico tăng 49%. Xuất khẩu thủy sản sang Nga tăng 21% nhờ số doanh nghiệp được phép xuất khẩu sang thị trường này tăng thêm 25 lên 50 doanh nghiệp trong năm qua.

Trái ngược với những điểm sáng trên, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm, đạt 1,1 tỉ USD, giảm đến 17% so với năm 2020. Nguyên nhân do chính sách "zero Covid" của Trung Quốc đã ảnh hưởng mạnh đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Trung Quốc kiểm tra chặt để truy vết Covid-19 trên hàng thủy sản nhập khẩu qua các cửa khẩu đường biển, đường bộ và cả đường hàng không, gây ách tắc giao thương và thông quan hàng vào thị trường này trong gần hết năm 2021.

Trong năm qua, giá trung bình xuất khẩu thủy sản sang các thị trường lớn tăng 10 - 30%. “Bên cạnh các đòn bẩy thúc đẩy xuất khẩu thủy sản như lợi thế thuế quan từ các hiệp định FTA, nhu cầu tăng mạnh ở các thị trường, thì giá xuất khẩu tăng là một tác nhân chính đưa kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2021 tăng”, báo cáo nhận định.

Theo số liệu thống kê, tính chung trong 5 tháng đầu năm, tổng giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc giảm 2,8% so với cùng kỳ năm 2022 xuống 2.440 tỷ USD.

Lạm phát, lãi suất ngân hàng cao và giá năng lượng leo thang do xung đột Nga-Ukraine đang ảnh hưởng đến nhu cầu quốc tế đối với hàng “Made in China” (sản xuất tại Trung Quốc).

Nhu cầu toàn cầu suy yếu khiến hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc giảm mạnh, làm tăng thêm mối lo ngại về khả năng phục hồi tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm nay.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, kim ngạch xuất nhập khẩu tháng Năm ở mức 501,19 tỷ USD, giảm 6,2% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó xuất khẩu giảm 7,5% xuống 283,5 tỷ USD, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng Một, trong khi nhập khẩu giảm 4,5% xuống 217,69 tỷ USD, qua đó đẩy thặng dư thương mại giảm 16,1% xuống 65,81 tỷ USD.

Tính chung trong 5 tháng đầu năm, tổng giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc giảm 2,8% so với cùng kỳ năm 2022 xuống 2.440 tỷ USD.

Ngoại trừ xuất khẩu sang Nga duy trì đà tăng ấn tượng 114,3%, xuất khẩu của Trung Quốc sang các thị trường chủ chốt đều giảm mạnh.

Trong số ba thị trường xuất khẩu quan trọng hàng đầu của Trung Quốc, xuất khẩu sang ASEAN trong tháng Năm giảm 15,9% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu lần đầu tiên sụt giảm kể từ tháng 5/2020.

Xuất khẩu sang Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) lần lượt giảm 18% và 7% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó riêng xuất khẩu sang Đức giảm đến 8,3%. Tương tự, xuất khẩu sang Nhật Bản ghi nhận mức giảm 9,8% trong tháng Năm. Ngoài ra, hoạt động xuất khẩu sang châu Phi và Mỹ Latinh cũng cùng chung tình trạng đi xuống.

Về tình hình xuất khẩu các mặt hàng chủ chốt, xuất khẩu nhôm chưa gia công (nhôm nguyên chất) và các sản phẩm từ nhôm giảm 42,1% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi xuất khẩu đất hiếm giảm 32,3%, còn xuất khẩu thép nguyên liệu giảm 20%.

Điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu tháng Năm của Trung Quốc chính là kim ngạch xuất khẩu ôtô (bao gồm khung gầm), với mức tăng ấn tượng 123,5%, xuất khẩu tàu với mức tăng 23,5% và xuất khẩu dầu thành phẩm với mức tăng 18,4% so với cùng kỳ năm 2022.

Giới phân tích cho rằng có ba nguyên nhân chính khiến xuất khẩu của Trung Quốc sụt giảm. Một là, hoạt động xuất khẩu của nước này chịu ảnh hưởng từ xu thế sa sút của các nền kinh tế bên ngoài, đặc biệt khi tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế phát triển như Mỹ, châu Âu… suy giảm rõ rệt, khiến nhu cầu nước ngoài hiện nay nhìn chung yếu. Điều này được thể hiện tương đối rõ nét trong tháng Năm.

[Kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu suy yếu trong quý 2]

Hai là sau khi trải qua đỉnh dịch, vào tháng 5/2022, xuất khẩu của Trung Quốc tăng 16,9% so với cùng kỳ năm trước đó, khiến cơ sở so sánh của tháng Năm năm nay cao hơn nhiều, qua đó hạ thấp tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của tháng Năm so với cùng kỳ năm ngoái.

Ba là thị phần xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm tương đối nhanh trong thời gian gần đây, khi Mỹ chuyển sang nhập khẩu nhiều hơn từ thị trường châu Âu và Bắc Mỹ. Nguyên nhân đằng sau diễn biến này là sự phục hồi mạnh mẽ của nhóm hàng hóa tiêu dùng lâu bền và có giá trị cao trong cơ cấu hàng hóa nhập khẩu của Mỹ. Điều này cũng gây ảnh hưởng nhất định đối với xuất khẩu tổng thể của Trung Quốc.

Sau khi Trung Quốc từ bỏ chính sách Không COVID vào cuối năm 2022, tình hình kinh tế đầu năm nay thể hiện rõ xu thế phục hồi lạc quan.

Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm nay ở mức 5%, và tốc độ tăng trưởng kinh tế trong quý 1 đã đạt 4,5%. Tuy nhiên, số liệu xuất nhập khẩu tháng Năm đã phủ bóng lên kỳ vọng tăng trưởng kinh tế năm nay của Trung Quốc.

Theo Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức tại Bắc Kinh Jens Hildebrandt, số liệu xuất nhập khẩu mới nhất của Trung Quốc chứng tỏ nền kinh tế nước này vẫn không ổn định. Các doanh nghiệp trong nước cũng ngày càng thận trọng về kỳ vọng tăng trưởng kinh doanh. Dựa vào những diễn biến hiện nay, xu thế phục hồi trung hạn trở nên khó dự đoán hơn nhiều so với với trước đây.

Nhà phân tích Khoon Goh từ ngân hàng ANZ cho rằng số liệu xuất khập khẩu mới nhất của Trung Quốc một lần nữa gây thất vọng, làm dấy lên lo ngại về kỳ vọng tăng trưởng kinh tế và những đồn đoán rằng chính phủ có thể hỗ trợ chính sách nhiều hơn trong thời gian tới.

Một số nhà quan sát dự báo, để thúc đẩy phục hồi kinh tế, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, Ngân hàng Trung ương) có thể sẽ hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến cho rằng PBoC có thể sớm phát đi thông điệp về việc giảm lãi suất.

Nhà Kinh tế trưởng Trương Trí Uy của Công ty Quản lý Tài sản Pinpoint nhấn mạnh xuất khẩu suy yếu cho thấy trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại, Trung Quốc cần phải dựa vào nhu cầu trong nước. Do nhu cầu toàn cầu có thể sẽ tiếp tục suy yếu trong nửa cuối năm, áp lực thúc đẩy nhu cầu trong nước của Chính phủ Trung Quốc sẽ lớn hơn trong thời gian còn lại của năm nay.

Ngoài ra, do cơ sở so sánh về tốc độ tăng trưởng xuất khẩu trong cùng kỳ năm trước của giai đoạn ba tháng tới vẫn tương đối cao, nên xuất khẩu của Trung Quốc trong những tháng tiếp theo có thể duy trì xu thế tăng trưởng âm.

Tuy nhiên, xét từ góc độ điểm đến xuất khẩu, tỷ trọng của các đối tác thương mại chủ chốt trong xuất khẩu của Trung Quốc đang có sự thay đổi. Tỷ trọng của các điểm đến xuất khẩu chính hàng năm như Mỹ, Nhật Bản đang giảm xuống, trong khi tỷ trọng xuất khẩu sang Nga và ASEAN lại tăng nhanh.

Số liệu thống kê cho thấy tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 5 tháng đầu năm của Trung Quốc với Mỹ và Nhật Bản lần lượt giảm 5,5% và 3,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc với ASEAN và Nga lần lượt tăng 9,9% và 51,9% so với cùng kỳ năm 2022. Đồng thời, ASEAN cũng vượt EU trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, các vị trí tiếp theo là EU, Mỹ và Nhật Bản.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có hiệu lực vào đầu năm ngoái là nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy quan hệ thương mại Trung Quốc-ASEAN tăng trưởng.

Còn về phía Nga, các biện pháp trừng phạt kinh tế của Mỹ và châu Âu đối với Nga liên tục gia tăng sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ vào tháng 2/2022 khiến Nga không thể sử dụng hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Điều này đã thúc đẩy Nga tăng cường trao đổi thương mại với Trung Quốc.

Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu tiếp tục ảm đạm và môi trường lãi suất cao hiện nay chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, đà suy giảm xuất khẩu của Trung Quốc được dự báo sẽ tiếp diễn trong thời gian tới, từ đó tác động tiêu cực đến tình kinh tế tổng thể của cả năm.

Sau kết quả tăng trưởng không như kỳ vọng của quý 1, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) liên tục suy yếu và hoạt động xuất khẩu giảm sút trong những tháng gần đây là những chỉ báo cho thấy nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục có một năm đầy sóng gió.

Có lẽ đây là thời điểm Trung Quốc cảm nhận được sự phụ thuộc vào sức khỏe của nền kinh tế toàn cầu hơn bao giờ hết, đặc biệt là những khu vực thị trường đã giúp Trung Quốc cất cánh trước đây./.